Dana 12.12.2023. godine, Osnovni sud u Banja Luci je donio Rješenje kojim se potvrđuje optužnica Okružnog javnog tužilaštva u Banja Luci, podignuta 24.11.2023. godine protiv Vučić Duška, bivšeg izvršnog direktora ACED-a za produženo krivično djelo „zloupotreba službenog položaja i ovlašćenja“, produženo krivično djelo „falsifikovanje ili uništavanje službene isprave“ i krivično djelo „utaja“ Krivičnog zakonika Republike Srpske.
Na osnovu informacija kojima raspolažemo, to je prva potvrđena optužnica za krivična djela zloupotrebe EU fondova u Bosni i Hercegovini, a vjerovatno i u regionu van granica EU.
Potvrđivanjem optužnice za krivična djela zloupotrebe EU sredstava je, bar u jednom djelu, okončana i borba ACED-a protiv korupcije u pravosudnim institucijama koji bi trebali da budu nosioci borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije. Na žalost naša iskustva su drugačija.
Nakon što je Skupština Udruženja utvrdila da je tadašnji izvršni direktor Udruženja Vučić Duško, zloupotrebom službenog položaja, oštetio Udruženje kako bi ostvario, za sebe i druge, nezakonitu imovinsku korist, Skupština Udruženja je na sjednici Skupštine dana 10.06.2020. godine, razrješila Vučić Duška funkcije direktora Udruženja, a 03.07.2020. godine Vučić Dušku je otkazan i ugovor o radu zbog teže povrede radne obaveze. Dana 26.06.2020. godine, Udruženje je, Okružnom javnom tužilaštvu u Banja Luci, podnijelo krivičnu prijavu protiv bivšeg izvršnog direktora za zloupotrebu donatorskih sredstava na štetu Udruženja.
Ubrzo nakon uvida u podnesene dokaze, Sektor kriminalističke policije, PU Banja Luka je dana 28.12.2020. godine Okružnom Javnom tužilaštvu Banja Luka dostavio izvještaj o počinjenom krivičnom djelu protiv Duška Vučića zbog krivičnog djela „zloupotreba službenog položaja ili ovlaštenja“, a 15.01.2021.godine i izvještaj o počinjenom krivičnom djelu protiv Vučić Duška zbog krivičnog djela „utaja“.
Kada se činilo da će istražni postupak biti brzo priveden kraju jer su dostavljeni dokazi o počinjenim krivičnim djelima nedvosmisleni, bivši direktor Vučić Duško je u saradnji sa svojim advokatom Stupar Draganom otpočeo čitav niz aktivnosti u cilju opstrukcije istražnog procesa.
Na osnovu falsifikovane dokumentacije, u kojoj se u par navrata advokat Stupar Dragan predstavljao kao predsjednik Skupštine ACED-a, otpušteni bivši direktor Udruženja je četiri puta uspio da na Osnovnom sudu u Banja Luci dobije nezakonita rješenja u pokušaju da se nezakonitim odlukama suda ponovo vrati na poziciju direktora Udruženja. U sudskim procesima, koji nisu zabilježeni u istoriji pravosuđa u našoj zemlji i šire dešavalo se da Osnovni sud u Banja Luci donese tri konsekutivna rješenja u istom danu, i to u istom danu u kojem je isti sud i zaprimio podneske za dobijanje istih rješenja (Neko bi pomislio da su nam sudovi postali ažurni. Čemu služi CMS?).
Dešavalo se da predsjednica parničnog odjeljenja Osnovnog suda u Banja Luci, bez odobrenja, izuzme vanparnični predmet u kojem je prethodno odlučivala i Rješenje donijela predsjednica vanparničnog odjeljenja, te da poništi netom donesenu odluku predsjednice vanparničnog odjeljenja, i da, odlučujući u vanparničnom postupku, kao predsjednica parničnog odjeljenja donese nezakonito Rješenje (kvalifikacija Okružnog suda).
Takođe se dešavalo i da Osnovni Sud u Banja Luci, tri puta poništi ili se ogluši se na Rješenja Okružnog Suda u Banja Luci, omogućavajući bivšem direktoru prikrivanje krivičnih djela i opstrukcju istražnog postupka.
Nakon što je tri puta Rješenja Osnovnog suda u Banja Luci proglasio nezakonitim, Okružni sud u Banja Luci je nakon tri godine morao staviti tačku na čitav proces svojim Rješenjem u meritumu te, de facto, narediti Osnovnom sudu u Banja Luci da postupi po zakonu. Kako se to već može naslutiti, na sva ova dešavanja primjedbe nisu imali ni Ured disciplinskog tužioca VSTS-a niti Republičko javno tužilaštvo RS.
EU
Iako su predstavnici EU delegacije u Bosni i Hercegovini i Briselu, te ambasador EU u BIH na vrijeme obavješteni o postojanju dokaza koji upućuju da je u zloupotrebi EU fondova učestvovao i Pandurević Vladimir, program menadžer EU delegacije u Sarajevu, očekivane reakcije na dostavljene informacije nije bilo. Tačnije, EU je preduzela sve radnje da se informacije o korupciji unutar EU institucija prikriju i da se ignorišu svi navodi o umješanosti EU zaposlenika u pronevjeru EU fondova najmenjenih za grantove lokalnim NVO odnosno najugroženijim kategorijama društva kao krajnjim korisnicima.
U pokušaju prikrivanja informacija i dokaza o zloupotrebi EU fondova u kojoj su učestvovali visokopozicionirani zasposlenik EU i neke NVO iz BIH, predstavnici EU institucija su tri godine (2020-2023) odbijali komunikaciju sa zvaničnim predstavnicima Udruženja, definisanu ugovorom o donaciji, ignorišući svaki zahtjev za sastanak i prijavu korupcije. Unatoč dostavljenim sudskim Rješenjima koja definišu pravo zastupanja Udruženjem, EU predstavnici su tri godine nastavili davati lažni legitimitet otpuštenom direktoru Vučić Dušku kao predstavniku Udruženja u komunikaciji sa EU, a pomenuti program menadžer EU delegacije je svo vrijeme bio zaštićen od istražnog postupka kao zaposlenik EU delegacije u Sarajevu.
Takvim odlukama EU institucije nisu samo prekršile svoje ugovorne obaveze definisane ugovorima o donaciji nego i Direktivu (EU) 2019/1937 Europskog parlamenta i savjeta o zaštiti osoba koje prijavljuju povrede prava Europske unije (takozvani Zakon o zaštiti zviždača EU-a).
Tek nakon što je čitav slučaj zloupotrebe EU fondova prijavljen Europskom uredu za borbu protiv prevara – OLAF i nakon što je istraga OLAF-a potvrdila sve navode ACED-a, EU predstavnici su preduzeli prve korake i otvorili kanale komunikacije sa zvaničnim predstavnicima Udruženja u martu 2023.godine.
Na žalost prvi koraci predstavnika EU su ponovo bili netransparentni, u službi prikrivanja informacija i zaštite digniteta pojedinaca ili institucije u kojoj je prijavljeno ishodište korupcije. Shodno tome, EU je raskinula sve ugovore sa Udruženjem koje je prijavilo korupciju i trenutno se Udruženje suočava sa inicijativom da se sve koruptivne radnje zaposlenika EU stave na teret ACED-a.
Tako je, na zahtjev EU donatorske institucije iz Brisela, ACED bio prinuđen da refundira EU komisiji u Briselu troškove koje su, zloupotrebom EU fondova, Pandurević Vladimir, tadašnji Program menadžer EU Delegacije u Sarajevu i njegove supruga napravili tokom svog godišnjeg odmora na krstarenju Grčkim otocima. Iako je ACED utvrdio zloupotrebu EU fondova od strane zaposlenika EU, i to prijavio istražnim organima EU, iako je OLAF utvrdio ispravnost navoda ACED-a, odluka EU komisije je da EU nema ništa s tim te da se taj trošak stavi na teret prijavitelja korupcije. Čini se da je Direktiva (EU) 2019/1937 Europskog parlamenta i savjeta o zaštiti osoba koje prijavljuju povrede prava Europske unije štivo koje se ne čita u baš svakoj (ne)prilici.
ACED ostaje dosljedan svojim vrijednostima nulte tolerancije prema korupciji i sa tim vrijednostima ćemo se izboriti i sa pokušajima EU da prinudno zatvore Udruženje koje aktivno posluje 17 godina i koje je prijavilo zloupotrebu fondova EU.
Više informacija možete pročitati na portalima koji su pratili dešavanja u Udruženju kojima se ovom prilikom zahvaljujemo.
https://www.capital.ba/direktor-aced-a-grant-eu-uplacivao-na-licni-racun-kupio-stan-auto/
https://www.capital.ba/tuzilastvo-istrazuje-nezakonite-radnje-direktora-aced-a/
https://www.capital.ba/sudovi-godinu-dana-ne-mogu-da-odluce-ko-je-direktor-aced-a/
https://mondo.ba/Info/Crna-hronika/a1265382/Dusko-Vucic-optuznica-zbog-zloupoterbe-polozaja.html
English